Koepelkerk Berltsum

Bij mij in het begin van de straat staat op de terp de Koepelkerk van Berltsum. De kerk werd van 1777-1779 gebouwd ter vervanging van een vervallen 14e eeuwse kruiskerk. De kerk is achtkantig, met een torentje op de koepel met daarin de klok die ik dagelijks hoor.
Het is samen met de Koepelkerk van Sint Annaparochie en de neo-klassieke kerk van Sint Jacobiparochie een van de weinige dorpskerken die ná de reformatie zijn gebouwd als hervormde kerk. Willem Douwes ontwierp de kerk. De koepel is indrukwekkend en bepalend voor het dorpsbeeld van Berltsum, vooral gezien vanuit het noorden en noordwesten. De kerk heeft een rijk interieur met 4 grote pilaren die de balkenconstructie dragen die op hun beurt de koepel dragen. Banken en kraken zijn gericht op de preekstoel en het doophek. In de toren rammelt hoorbaar het oude uurwerk.

In de kerk staat een bijzonder orgel. Het is een éénklaviers orgel van de Johannes Mitterreither, een Oostenrijkse orgelbouwer die in Nederland werkte. Er zijn weinig orgels van hem over, hier in Berltsum staat een orgel van zijn hand. Met haar 14 registers een redelijk fors orgel, zeker voor één klavier. Het orgel nodigt daarmee uit tot eindeloos variëren, maar vergt ook enige kennis van de type registers. Als je alles opentrekt is het orgel veel te scherp. Het orgel uit 1780 is recent gerestaureerd en in onderhoud bij de firma Reil.

Sinds ik in Berltsum woon (2016) ben ik zo nu en dan een zondag te vinden achter het klavier tijdens een viering. Altijd leuk en leerzaam om een zingende gemeenschap te mogen begeleiden, want echt zingen, dat doen katholieken niet zo…